Na podstawie art. 106 ust. 3 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 2072; dalej: u.o.t.TK) zgłaszam zdanie odrębne do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 kwietnia 2017 r. w sprawie o sygn. P 56/14.

1. Moje zadnie odrębne do wyroku z 4 kwietnia 2017 r. w sprawie o sygn. P 56/14, nie dotyczy problemu konstytucyjnego przedstawionego w pytaniu prawnym Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy, XV Wydział Gospodarczy. Zgadzam się w pełni, że art. 117 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1822, ze zm.; dalej: k.p.c.) w zakresie, w jakim nakłada na osoby prawne ciężar prawny wykazania braku dostatecznych środków na poniesienie kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego oraz art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 623, ze zm.) w zakresie, w jakim nakłada na osoby prawne ciężar prawny wykazania braku dostatecznych środków na poniesienie kosztów sądowych, są zgodne z art. 45 ust. 1 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.

2. Mimo akceptacji sentencji wyroku i jego uzasadnienia, jestem zmuszony zgłosić zdanie odrębne, ponieważ wyznaczony do składu orzekającego Henryk Cioch, w miejsce sędziego Stanisława Biernata, nie jest sędzią Trybunału Konstytucyjnego. Henryk Cioch został bowiem wybrany przez Sejm na miejsce już zajęte, do czego Sejm VIII nie miał kompetencji. W wyroku z 3 grudnia 2015 r., sygn. K 34/15 (OTK ZU nr 11/A/2015, poz. 185) Trybunał Konstytucyjny orzekł m.in., że art. 137 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 1064) „w zakresie, w jakim dotyczy sędziów Trybunału, których kadencja upływa 6 listopada 2015 r., jest zgodny z art. 194 ust. 1 Konstytucji”, a z kolei „w zakresie, w jakim dotyczy sędziów Trybunału, których kadencja upływa odpowiednio 2 i 8 grudnia 2015 r., jest niezgodny z art. 194 ust. 1 Konstytucji”. Sejm wybrał jednak Henryka Ciocha na miejsce sędziego, którego kadencja upłynęła 6 listopada 2015 r. i zajęte już przez sędziego wybranego przez Sejm VII kadencji. W konsekwencji wybór Henryka Ciocha był od początku wadliwy, a ponieważ nie mógł być konwalidowany, jest on nieuprawniony do rozpoznawania spraw i orzekania w Trybunale Konstytucyjnym.

3. Merytoryczne rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie P 56/14, wydane w składzie z udziałem osoby nieuprawnionej jest dotknięte wadą i z tego względu nieważne, ponieważ w istocie rozstrzygnięcie to zapadło w składzie czterech sędziów i osoby nieuprawnionej, a więc w składzie nie znanym u.o.t.TK. Zgodnie z art. 379 pkt 4 k.p.c. nieważność postępowania, a tym samym wyroku, zachodzi, jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa. Na mocy art. 36 u.o.t.TK przepis ten znajduje odpowiednie zastosowanie w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym.